Een van de voornaamste instrumentale muzikale vormen is ongetwijfeld de sonate. De formele betekenis van het begrip “sonate”, dat afgeleid is van het Italiaanse woord “sonare” (“klinken” of “spelen”), is in de loop der jaren flink veranderd. Meer informatie over de ontwikkeling van de sonate en een groot aanbod van de barok tot nu vind je hier!
Het begrip “sonate” ontstond in de tweede helft van de 16e eeuw en werd gebruikt voor verschillende vormen van instrumentale composities voor twee of meer instrumenten. Zo zou er beter onderscheid gemaakt kunnen worden tussen deze stukken en solowerken voor toetsinstrumenten, of stukken met zang, zoals cantates.
De baroksonate onderscheidt zich vooral van de klassieke sonate door het grotere aantal delen (vier of meer), waarbij snelle en langzame tempi zich regelmatig afwisselen. De baroksonate kan ruwweg in twee vormen worden onderverdeeld:
Sonata da camera (“Kamersonate”) – deze vorm heeft een licht danskarakter en is de voorloper van de barokke danssuite.
Sonata da chiesa (“Kerksonate”) – is in de regel vierdelig, waarbij elk deel afwisselend langzaam of snel is. De delen zijn niet gebaseerd op dansritmes
Afhankelijk van de grootte van de bezetting kunnen baroksonates verder onderverdeeld worden in solosonates voor één instrument (meestal viool) en basso continuo en triosonates voor twee solo-instrumenten en basso continuo.
Een bekende componist van sonates is de Italiaan Arcangelo Corelli (1653 - 1713). Zowel de sonata da chiesas van Corelli als de sonata da cameras van Corelli zijn tegenwoordig nog altijd zeer geliefd bij zowel muzikanten als publiek.
Tussen de 17e en de 18e eeuw ontwikkelde de sonata da chiesa zich langzaam tot een vorm die tegenwoordig bekend staat als Napolitaanse ouverture, waarbij het inleidende langzame deel verdween en een driedelige vorm ontstond die qua tempostructuur van de verschillende delen (snel-langzaam-snel) niet alleen een basis vormde voor de klassieke sonate, maar ook voor veel andere muzikale vormen.
De Italiaanse componist Domenico Scarlatti (1685 - 1757) leverde in deze tijd een belangrijke bijdrage aan het formele ontstaan van de sonate. De sonates van Scarlatti werden over het algemeen geschreven in de oude sonatevorm: een eendelige compositie met twee contrasterende thema’s.
Tijdens het classicisme (1750- 1800) ontwikkelde de sonate zich verder. In deze tijd werd het begrip “sonate” hoofdzakelijk voor pianosonates, of sonates voor een solo-instrument met pianobegeleiding gebruikt. In de basis bestaat een klassieke sonate uit drie (soms vier) delen, waarbij het eerste (snelle) deel in de “sonatevorm” geschreven is; het tweede deel een langzaam karakter heeft en het derde deel in de regel weer snel is en allerlei muzikale vormen kan aannemen.
In een vierdelige sonate wordt doorgaans voor het laatste deel nog een dans in de vorm van een menuet of scherzo toegevoegd. De grootste bloeiperiode voor de sonate kwam voort uit de werken van drie componisten van de (eerste) Weense school: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart en Ludwig van Beethoven. Een van de meest bekende sonates uit deze tijd is de Mondscheinsonate van Beethoven
voor: Viool, basso continuo
Artikelnr.: 247905
voor: Altblokfluit [fluit], basso continuo
Artikelnr.: 206419
voor: Altviool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 314675
voor: Viool, basso continuo
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 351838
voor: Cello, piano
Artikelnr.: 287819
voor: Dwarsfluit, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 393352
voor: Klarinet, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 408334
(Facsimile)
voor: Cello, basso continuo
Bladmuziek (facsimile)
Artikelnr.: 191373
voor: Flöte und obligates Cembalo oder Flöte, Violine und Basso continuo
Artikelnr.: 1701661
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1701167
voor: Gitaar
Bladmuziek
Artikelnr.: 723599
voor: Dwarsfluit [hobo/viool], basso continuo
Bladmuziek
Artikelnr.: 723261
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 609782
voor: Viool, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 445836
voor: Alt-Blockflöte (Flöte, Oboe) und Basso continuo
Artikelnr.: 138664
voor: Flöte (Violine), Violine und Basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 101674
voor: Viool, basso continuo
Artikelnr.: 127517
voor: Viool, basso continuo
Artikelnr.: 127513
voor: Gitaar
Artikelnr.: 108212
voor: Klarinette, FAG
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 306370
voor: Blokfluit, klavecimbel
Artikelnr.: 283093
voor: Dwarsfluit, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 1341246
voor: Cello, piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 742532
voor: 3 Melodie-Instrumente (Violinen, Flöten, Oboen) oder Streichorchester und Basso continuo (Cembalo, Klavier); Violoncello (Viola da gamba, Fagott) ad libitum
Partitur = Cembalo, Klavier
Artikelnr.: 746788
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 759627
voor: 2 piano's
Speelpartituur
Artikelnr.: 769400
voor: 2 violen, basso continuo
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 282615
voor: Viool [dwarsfluit], cello, klavecimbel
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 180331
voor: Viool
Bladmuziek
Artikelnr.: 321456
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 494379
voor: Klarinet, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 776621
voor: Piano
Bladmuziek
Artikelnr.: 316663
voor: Koperensemble (8-stemmig)
Partituur
Artikelnr.: 353295
voor: 3 melodieinstrumenten, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 281618
voor: ORCHESTERWERKE STREICHORCHESTER SOLO-TROMPETE
Partituur
Artikelnr.: 273293
voor: Piano
Partituur
Artikelnr.: 269263
voor: Gitaar
Partituur
Artikelnr.: 254758
voor: Barokorkest
Partituur
Artikelnr.: 1015324
Partituur
Artikelnr.: 567629
voor: Viool, altviool
Partituur, losse partijen
Artikelnr.: 282727
voor: Viool, basso continuo
Partituur
Artikelnr.: 768885
voor: 2 violen [viool, altviool], cello, contrabas
Partituur
Artikelnr.: 282545
voor: 2 violen, cello, contrabas
Partituur
Artikelnr.: 281713
voor: Cello, piano
Pianopartituur, solopartij
Artikelnr.: 773706
voor: Dwarsfluit
Bladmuziek
Artikelnr.: 165553
voor: Dwarsfluit
Bladmuziek
Artikelnr.: 158037
voor: Piano
Bladmuziek, online audio
Artikelnr.: 471258
voor: Piano
Bladmuziek, online audio
Artikelnr.: 471244